Yazı Boyutu:
Kuşadası'ndaki Restorasyon Tartışması Sona Erdi
Ülkemizin her köşesinde olduğu gibi Kuşadası ilçemizde de tarihi yapılar oldukça fazladır. Binlerce yıldır yerleşim bulunan ülkemizde çok farklı tarihi yapılar ve eserler yer almaktadır.
İşte bu yapı ve eserlerin korunması ve gelecek nesillere aktarılması büyük önem taşımaktadır. Buna bağlı olarek çeşitli dönemlerden bize miras kalan tarihi yapıların restorasyonu yapılmaktadır. Kuşadası ilçesinde de çeşitli tarihi yapılarda gerek yerel yönetimler, gerekse merkezi yönetim birimleri tarafından bakım ve restorasyon çalışmaları yapılmaktadır. Kuşadası Belediyesi tarafından geçtiğimiz yıllarda ilçedeki tarihi çeşmelerin restorasyon çalışmaları başlatılmış ve çoğunluğu aslına uygun olarak restore edilmişti.
İlçenin en önemli gelir kaynağı olan turizmi yılın tamamına yaymak ve buna bağlı olarak kültür turizmine önem veren Kuşadası Belediyesi, kentin tarihi dokusu içerisinde önemli bir yere sahip olan Osmanlı döneminden kalma 10’u tescilli toplam 11 çeşmeyi, yeniden kültür mirasına kazandırmak için bakım ve onarım çalışmalarını Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü tarafından onaylanan proje ile yürütmüştü. Altı kişiden oluşan özel bir ekip öncelikle Hacıfeyzullah Mahallesi’nde bulunan 4 çeşmenin restorasyon işlemlerini tamamlamıştı. Çalışmada, önce tescilli 4 çeşmenin kırık ve hasarlı bölümleri onarılmış, daha sonra yüzeyleri çimento içermeyen özel bir harç ile sıvanarak tarihi dokularına uygun taşlarla kaplanmıştı.
Eski fotoğraf ve resimlerde bu çeşmelerin sıvalı olduğu uzman kişiler tarafından kesin olarak açıklanmışken, uzmanlardan daha uzman (!) kişiler yapılan bu restorasyonları uygunsuz bulup konuyu mahkemeye taşımıştı.
Konu hakkında birebir görüştüğüm Sanat Tarihi uzmanları yapılan çalışmanın doğru olduğunu söylemişti. Ayrıca, Kuşadası Belediyesi’nde görevli Arkeolog Ayşe Gökdemir konu ile ilgili olarak,
“Tarihi çeşmelerle ilgili gerçekleştirdiğimiz restorasyon ve konservasyon çalışmalarında çok hassas bir biçimde hareket ediyoruz. Çünkü tescilli çeşmelerimizi yenilerken asıl görünümlerine kavuşturmak bizim için büyük önem taşıyor. Yakın zamanda tarihi çeşmelerimizin musluklarından yeniden su damlamaya başlayacak. Kuşadası Belediyesi olarak kentimizin tarihine sahip çıkıyoruz” diye konuştu.
Restorasyonu tamamlanan bu çeşmelerin kendilerini tarih ve kültür meraklıları olarak gören kişilerin tepkileri çok yersizdi. Yapılan doğru işleri alkışlamak yerine acımasızca eleştirmek nedense oldukça yaygınlaşmış durumda. Elbette yanlış olan uygulama ve davranışları eleştireceğiz ama, Sezarın hakkını da Sezara vermemiz gerekiyor.
Tekrar mahkeme konusuna dönersek, Kuşadası Belediyesi tarafından geçtiğimiz yıl başlatılan tarihi çeşme restorasyonları ile ilgili son kararı yargı verdi. Tarihi çeşmelerin restorasyon çalışmaları ile ilgili verilen yürütmeyi durdurma kararını iptal eden Aydın 1. İdare Mahkemesi, Kuşadası Belediyesi tarafından hazırlanan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ile yapılan işlemlerin kanun ve mevzuata uygun olduğuna hükmetti.
Kuşadası’nın tarihi dokusu içerisinde önemli bir yere sahip olan Osmanlı döneminden kalma 10 adet çeşmenin restorasyonu ile ilgili olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun talebi üzerine İzmir Bölge İdare Mahkemesince verilen yürütmeyi durdurma kararı, Kuşadası Belediyesi tarafından yapılan itiraz sonucu Aydın 1. İdare Mahkemesi tarafından verilen yeni karar ile iptal edildi.
Tarihi çeşmelerle ilgili hazırlanan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu onaylı projelerle farklılık gösterdiği gerekçesiyle verilen Aydın 1. İdare mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararının iptali istemiyle Kuşadası Belediyesi tarafından açılan dava kapsamında hazırlanan bilirkişi raporu konuyu açıklığa kavuşturdu. Raporda Kuşadası Belediyesi tarafından hazırlanan restorasyon projelerinin de yapılan işlemlerin de yerinde olduğu ortaya konuldu. Mahkeme tarafıdan verilen kararda, davalı tarafından yapılan itirazın bilirkişi raporunu kusurlandıracak nitelikte olmadığı ve sözü geçen itiraza itibar edilmeyerek bilirkişi raporunun hükme esas alınabilecek yeterlilikte görüldüğü ifade edildi.
Bilirkişi raporu, çeşme restorasyonları sırasında sıva kullanımı konusuna da açıklık getirdi. 10 çeşmenin rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin sıvalı olarak onaylandığı bilgisine yer verilen bilirkişi raporunda “…çeşmelerin meydan çeşmesi niteliğinde değil de sıvalı tarihi yapıya/konuta bitişik düzende özgününde ve restitüsyona temel teşkil eden özgün belgelerde sıvalı oldukları, önceden yapılan çeşme restorasyonlarında da sıva uygulaması yapıldığı ve bu bağlamda bu on çeşmenin de sıvalı olarak restore edilmesinin önceki uygulamalarla tutarlılık sağladığı, çeşmelerin sıvasız olması durumunda yapılacak sıva sökümü işlemlerinin taş ve tuğla örgüsü zayıf olan çeşmelere zarar vereceği” belirtildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun yürütmeyi durdurma kararının hukuka uygun olmadığını hükmeden Aydın 1. İdare Mahkemesi, Kuşadası Belediyesi’nce uygulanan restitüsyon ve restorasyon projesinin uygunluğuna hükmeden karar aldı.
Bu tür koruna ve kurtarma çalışmalarına destek olmalıyız. Özellikle Kuşadası gibi eski günlerine dönmeye çalışan turizm kentlerinde tarihi yapıları korumak ayrı bir önem taşıyor. Bu çeşmelerin özelinden yola çıkarak kentteki tarihi yapıları koruyarak yaşatmaya çalışan Kuşadası Belediye Başkanı Ömer Günel'i kutluyoruz.
"Evvela millete tarihini, asil bir millete mensup bulunduğunu, bütün medeniyetlerin anası olan ileri bir milletin çocukları olduğunu öğretmeliyiz." (Mustafa Kemal Atatürk)
Ülkemizin her köşesinde olduğu gibi Kuşadası ilçemizde de tarihi yapılar oldukça fazladır. Binlerce yıldır yerleşim bulunan ülkemizde çok farklı tarihi yapılar ve eserler yer almaktadır.
İşte bu yapı ve eserlerin korunması ve gelecek nesillere aktarılması büyük önem taşımaktadır. Buna bağlı olarek çeşitli dönemlerden bize miras kalan tarihi yapıların restorasyonu yapılmaktadır. Kuşadası ilçesinde de çeşitli tarihi yapılarda gerek yerel yönetimler, gerekse merkezi yönetim birimleri tarafından bakım ve restorasyon çalışmaları yapılmaktadır. Kuşadası Belediyesi tarafından geçtiğimiz yıllarda ilçedeki tarihi çeşmelerin restorasyon çalışmaları başlatılmış ve çoğunluğu aslına uygun olarak restore edilmişti.
İlçenin en önemli gelir kaynağı olan turizmi yılın tamamına yaymak ve buna bağlı olarak kültür turizmine önem veren Kuşadası Belediyesi, kentin tarihi dokusu içerisinde önemli bir yere sahip olan Osmanlı döneminden kalma 10’u tescilli toplam 11 çeşmeyi, yeniden kültür mirasına kazandırmak için bakım ve onarım çalışmalarını Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü tarafından onaylanan proje ile yürütmüştü. Altı kişiden oluşan özel bir ekip öncelikle Hacıfeyzullah Mahallesi’nde bulunan 4 çeşmenin restorasyon işlemlerini tamamlamıştı. Çalışmada, önce tescilli 4 çeşmenin kırık ve hasarlı bölümleri onarılmış, daha sonra yüzeyleri çimento içermeyen özel bir harç ile sıvanarak tarihi dokularına uygun taşlarla kaplanmıştı.
Eski fotoğraf ve resimlerde bu çeşmelerin sıvalı olduğu uzman kişiler tarafından kesin olarak açıklanmışken, uzmanlardan daha uzman (!) kişiler yapılan bu restorasyonları uygunsuz bulup konuyu mahkemeye taşımıştı.
Konu hakkında birebir görüştüğüm Sanat Tarihi uzmanları yapılan çalışmanın doğru olduğunu söylemişti. Ayrıca, Kuşadası Belediyesi’nde görevli Arkeolog Ayşe Gökdemir konu ile ilgili olarak,
“Tarihi çeşmelerle ilgili gerçekleştirdiğimiz restorasyon ve konservasyon çalışmalarında çok hassas bir biçimde hareket ediyoruz. Çünkü tescilli çeşmelerimizi yenilerken asıl görünümlerine kavuşturmak bizim için büyük önem taşıyor. Yakın zamanda tarihi çeşmelerimizin musluklarından yeniden su damlamaya başlayacak. Kuşadası Belediyesi olarak kentimizin tarihine sahip çıkıyoruz” diye konuştu.
Restorasyonu tamamlanan bu çeşmelerin kendilerini tarih ve kültür meraklıları olarak gören kişilerin tepkileri çok yersizdi. Yapılan doğru işleri alkışlamak yerine acımasızca eleştirmek nedense oldukça yaygınlaşmış durumda. Elbette yanlış olan uygulama ve davranışları eleştireceğiz ama, Sezarın hakkını da Sezara vermemiz gerekiyor.
Tekrar mahkeme konusuna dönersek, Kuşadası Belediyesi tarafından geçtiğimiz yıl başlatılan tarihi çeşme restorasyonları ile ilgili son kararı yargı verdi. Tarihi çeşmelerin restorasyon çalışmaları ile ilgili verilen yürütmeyi durdurma kararını iptal eden Aydın 1. İdare Mahkemesi, Kuşadası Belediyesi tarafından hazırlanan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ile yapılan işlemlerin kanun ve mevzuata uygun olduğuna hükmetti.
Kuşadası’nın tarihi dokusu içerisinde önemli bir yere sahip olan Osmanlı döneminden kalma 10 adet çeşmenin restorasyonu ile ilgili olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun talebi üzerine İzmir Bölge İdare Mahkemesince verilen yürütmeyi durdurma kararı, Kuşadası Belediyesi tarafından yapılan itiraz sonucu Aydın 1. İdare Mahkemesi tarafından verilen yeni karar ile iptal edildi.
Tarihi çeşmelerle ilgili hazırlanan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu onaylı projelerle farklılık gösterdiği gerekçesiyle verilen Aydın 1. İdare mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararının iptali istemiyle Kuşadası Belediyesi tarafından açılan dava kapsamında hazırlanan bilirkişi raporu konuyu açıklığa kavuşturdu. Raporda Kuşadası Belediyesi tarafından hazırlanan restorasyon projelerinin de yapılan işlemlerin de yerinde olduğu ortaya konuldu. Mahkeme tarafıdan verilen kararda, davalı tarafından yapılan itirazın bilirkişi raporunu kusurlandıracak nitelikte olmadığı ve sözü geçen itiraza itibar edilmeyerek bilirkişi raporunun hükme esas alınabilecek yeterlilikte görüldüğü ifade edildi.
Bilirkişi raporu, çeşme restorasyonları sırasında sıva kullanımı konusuna da açıklık getirdi. 10 çeşmenin rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin sıvalı olarak onaylandığı bilgisine yer verilen bilirkişi raporunda “…çeşmelerin meydan çeşmesi niteliğinde değil de sıvalı tarihi yapıya/konuta bitişik düzende özgününde ve restitüsyona temel teşkil eden özgün belgelerde sıvalı oldukları, önceden yapılan çeşme restorasyonlarında da sıva uygulaması yapıldığı ve bu bağlamda bu on çeşmenin de sıvalı olarak restore edilmesinin önceki uygulamalarla tutarlılık sağladığı, çeşmelerin sıvasız olması durumunda yapılacak sıva sökümü işlemlerinin taş ve tuğla örgüsü zayıf olan çeşmelere zarar vereceği” belirtildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun yürütmeyi durdurma kararının hukuka uygun olmadığını hükmeden Aydın 1. İdare Mahkemesi, Kuşadası Belediyesi’nce uygulanan restitüsyon ve restorasyon projesinin uygunluğuna hükmeden karar aldı.
Bu tür koruna ve kurtarma çalışmalarına destek olmalıyız. Özellikle Kuşadası gibi eski günlerine dönmeye çalışan turizm kentlerinde tarihi yapıları korumak ayrı bir önem taşıyor. Bu çeşmelerin özelinden yola çıkarak kentteki tarihi yapıları koruyarak yaşatmaya çalışan Kuşadası Belediye Başkanı Ömer Günel'i kutluyoruz.
"Evvela millete tarihini, asil bir millete mensup bulunduğunu, bütün medeniyetlerin anası olan ileri bir milletin çocukları olduğunu öğretmeliyiz." (Mustafa Kemal Atatürk)
Havva
Hüseyin Bey tarihi eserlerimizin korunması ve gelecek nesillere bırakmak üzerine inceleme çalışmanız ,oldukça önemli ve bilgilendirici. Bilinen bir sözle teşekkürlerimi iletmek istiyorum." Geçmişini bilmeyen toplumlar tarihini ve geleceğini yazamaz."